Hemen hemen hepimizin evinde mutlaka vardır sabit telefon. Ya da fiziksel olarak olmasa da mutlaka geçmişte büyüklerimizin kullandığı ve bizlere aktardığı bir anısı olmuştur. Tabi eski dönemlerde telefonla iletişim kurulması çok zormuş. Ne kadar telefon icat edilse de o zamanlarda herkes imkanı olduğu kadar kullanım sağlamış. Birçoğumuzun kullandığı ya da kullananlara şahit olduğu şimdilerde büyüklerimizin rafa kaldırdığı, ya da özel olanların müzelerde korunduğu sabit telefonlar nedir? Gelin birlikte inceleyelim.
Kelime anlamı ile de aynı anlamda olan yerinden oynamayan yerinde duran anlamında kullanılan sabit telefon, icat edildiğinde iletişimin tek kahramanı olmuştur. İletim için radyo dalgalarını kullanarak bakır tel veya optik fiber hattı kullanan telefon iletişim için ise sabit hat ağına bağlıdır. 21. yüzyılın başlarında mobil telefon sisteminin gelişme göstermesi ve bakır tellerin çabuk eskiyor oluşu sabit telefon kullanımında gerileme yaşanmasına neden olmuştur.
Sabit Telefonların çalışma yapısı fiziksel kablolama gerektirir. Telefon şirketleri tarafından kontrollü bir şekilde yapılan bu kablolama sistemi sinyallerin aktarılmasını sağlar. Bu kablo ve aynı zamanda kullanılan rölelere güvenli bir şekilde bağlanmak için ise telefon duvardaki prize takılı olmalıdır. Belki de sabit telefonun tek dezavantajı budur. Her zaman bir kabloya ve prize bağlı olması. Daha sonraları farklı bir yapıda kablosuz telefon modeli üretilmeye başlanmış ve daha çok tercih edilmiştir.
Sabit telefonun ingilizce dilinde karşılığı “landline” olarak anılır. Türkiyede ise sabit telefonun kullanımı 1900’lü yıllara dayanır. İlk telefon santralinin İstanbul Sirkeci'deki büyük postahane binasına kurulduğu bilinir. İlk sabit telefonun evlerde kullanımı ise 1925 yılında İzmir merkezli olduğu bazı kaynaklarda mevcuttur.
İletişim için yukarıda da belirttiğimiz gibi bakır tellere ve röleye (kabloyu iletecek hareketi güçlendiren düzenek) ihtiyaç duyulur. Şebeke ise sabit telefonun bulunduğu yerde başlar. Fiziksel kablolama sistemi ile sağlanan düzenek sayesinde sinyaller dışarıdaki mekanizmadan sabit telefonun bulunduğu noktadaki iletişim ağına gönderilir. Sabit telefonu priz ile birleştirdiğimiz noktada büyük iletişimin gerçekleşme anı başlar. Artık telefonun ahizesi kaldırıldığında konuşma devresi açılmış olur.
Konuşmanın gerçekleşme anında yayılan ses dalgaları sabit telefonlarda küçük ses dalgaları ile olur. Elektrik enerjisi bu bağlantı telleri üzerinden başka bir telefona gider ve telefonun diğer ucundaki kişi bu sesi duyar. Yine aynı işlem ile karşıdaki kişi konuşma gerçekleştirdiğinde bu ses elektrik enerjisi ile ses dalgalarına dönüşerek size geri döner.
Yani aslında bir sabit telefonun belli başlı dört fonksiyonu vardır diyebiliriz.
Bunlar ;
- Açma - kapama durumları
- Numarayı göndermek
- Ses sinyalini elektrik sinyaline, elektrik sinyalini de ses sinyaline çevirmek
- Gelen ve giden çağrı konusunda zil aracılığıyla aboneyi uyarmak
Belirtmiş olduğumuz bu dört fonksiyon sabit bir telefonda iletişimin gerçekleşmesinde önemli unsurlardır.
Günümüzde Sabit Telefon Kullanımı
Cep telefonlarının doğuşu ile sabit telefonların geride kaldığını dile getirmiştik. Nitekim cep telefonları her geçen gün gelişen teknoloji sayesinde daha da ilerledikçe sabit telefonlara olan talepte gittikçe azalmaktadır.
TÜİK raporuna göre 2020 yılı verilerine bakıldığında sabit telefon kullanım oranı %9,6 gibi bir orana düştüğü görülmektedir. Bu oranda demek oluyor ki artık sabit telefonlar yakın gelecekte tamamen hayatımızdan çıkabilir. Ama şu an kullanım oranı ne kadar düşük olsa da bazı kırsal kesimdeki evler ve özellikle çoğu işyerinde iletişim için tercih edilmektedir.
